هَورامان در هوای اهورا مَزدا و در راه جهانی شدن

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، معاون عمرانی استانداری کُردستان در کارگروه توسعه گردشگری استان که امروز در سنندج برگزار شد با بیان این مطلب گفت: باید تمامی شاخصه های فرهنگی هورامان شناسایی و در قالب طرحی جامع به یونسکو ارائه شود. 

امیر قادری افزود: هم اکنون طرح هادی شهر هورامان توسط دانشگاه کُردستان در دست تهیه است. 

حسین فیروزی، معاون پشتیبانی و توسعه منابع انسانی استانداری کردستان هم در این جلسه با بیان اینکه هورامان یک میراث ملی است، گفت: همکاری دانشگاهها و مراکز علمی برای تدوین طرح جامع توسعه گردشگری این منطقه یک امر ضروری است. 

دکتر بهروزغریب پور از اساتید و فعالان فرهنگی کشور هم با اشاره به اینکه هورامان یک موجود زنده، فعال و پویا است گفت: این منطقه به لحاظ ویژگیهای انسانی و بافت تاریخی و فرهنگی یکی از الگوهای تمدن بشری است. 

این استاد دانشگاه که مؤسس فرهنگسرای بهمن، خانه هنرمندان کشور و چند مرکز فرهنگی در کشور است، نحوه زندگی در هورامان را نشان دهنده بالاترین سطح همزیستی انسان و طبیعت دانست. 

علی مفاخری، فرماندار سروآباد هم در این جلسه از رُشد مثبت جمعیّتی منطقه هورامانات خبر داد و گفت: باید منظر فرهنگی کل سروآباد در قالب طرح توسعه گردشگری اورامان دیده شود. 

محسن علوی، مدیر کل سازمان گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی استان هم پیشتر در همین ارتباط و درباره وجه تسمیه هَورامان به خبرگزاری صدا و سیما در سنندج، گفته بود: هَورامان(Hewraman) در زبان کُردی نام منطقه‌ای کوهستانی در غرب ایران و شرق عراق است که ساکنان آن به گویش هورامی سخن می گویند. 

این کارشناس تاریخ اظهار کرده بود: در خصوص وجه تسمیه هورامان نظرات مختلفی مطرح شده که هیچ یک از لحاظ زبانشناسی تأیید نشده‌اند. 

امید ورزنده، دکترای زبان انگلیسی و رییس مرکز کُردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی در ارتباط تلفنی درباره ریشه هَورامان اظهار داشت: در زبان هَورامی یا اورامی، "هَور" به معنی ابر و "آما" به معنی آمدن است، که در مفهوم کلی یعنی آن جایی که ابرها از آن می آیند. 

این استاد دانشگاه همچنین گفت: عده ای دیگر واژه هورامان را متشکل از دو بخش "اهورا" و "مان" به معنی خانه، جایگاه و سرزمین می دانند و آنرا سرزمین اهورایی و جایگاه "اهورا مزدا" تفسیر می کنند. 

وی گفت: "هور" در اوستا به معنی خورشید است، بنابراین هورامان را می‌توان جایگاه خورشید هم معنی کرد. 

هورامان بطور کلی به چند بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از؛ هورامان لهون، هورامان تخت و ژاورو. 

پوشش جنگلی این ناحیه همچون پوشش عمومی رشته ‌کوه زاگرس عمدتاً از درختان بلوط است. 

بخش بزرگی از اورامان در استانهای کردستان و کرمانشاه و بخش کوچکتری در حلبچه در خاک عراق واقع است. 

آقای فواد فاتحی، گفت: کهنترین آثار سکونت انسان در کاوشهای باستان شناسی در اطراف روستاهای "هَجیج"، "ناو" و "اسپریز" یافت شده که مربوط به دوران پارینه سنگی است. 

این پژوهشگر و استاد تاریخ بیان داشت: طبق نظر باستان شناسان انسانهای نئاندرتال که اسکلت آنها در غارهای "بیستون" و "شانیدر" یافت شده در 40 هزار سال پیش در این منطقه می زیسه اند. 

وی افزود: همچنین آثاری از سکونت انسان در عصر آهن در نزدیکی روستای "روآر" یافت شده که شامل چند سکونتگاه و یک گور بزرگ سنگی با سقف گنبدی شکل است و حدود 3 هزار سال قدمت دارد. 

از دیگر آثار عصر آهن در اورامان سنگ‌نبشته اورامان در نزدیکی "تنگی ور" است، این کتیبه مربوط به دوره آشوریها است که نقش "سارگون دوم"، شاه آشور بر آن نمایش داده شده است. 

از دوره سلوکی و اشکانی چند پوست نوشته کشف شده که با عنوان بنچاق اورامان از آنها یاد می شود. 

مردم منطقه هورامان کُرد هستند و زبان هورامی دارای زیر شاخه های لهونی، تختی، بیسارانی، حلبچه ای و شیخانی است که در مجموع تخمین زده می شود که بین 30 تا 50 هزار نفر به زبان هورامی سخن می گویند. 

مردم منطقه معتقدند اورامانات تخت، زمانی شهری بزرگ بوده و مرکزیتی خاص داشته به همین دلیل از آن به عنوان تخت یا مرکز حکومت ناحیهٔ اورامان یاد می کرده‌اند.