در ایام نوروز
تکم گردانی آئینی عجین با آداب و رسوم کهن مردم زنجان
تکم گردانی یکی از آئین هایی که در نقاط مختلف استان زنجان برای نوروز مرسوم است،
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان
، یکی از آئین هایی که در نقاط مختلف استان زنجان برای نوروز مرسوم است، تکم گردانی
است.
واژه "تکم"، "Takam
" از دو بخش "تکه" به معنای
بز نر قوی هیکل است که همیشه جلودار گله است و "م" ضمیر ملکی دوم شخص مفرد
است.
آئین تکم گردانی سالیان سال است که با آداب
و رسوم کهن مردم آذربایجان و زنجان عجین است. همه ساله با فرا رسیدن نوروز، مردم به
انتظار تکمچی می نشستند و تا "تکم چی" بعنوان سمبل نشاط بهاری آنها را برای
استقبال از بهار آماده سازد.
تکم یک عروسک چوبی سنتی است به قطر حدود
4 سانتیمتر، طول 25 و عرض 12 الی 15 که روی آن را با مخمل یا پارچه هائی به رنگ قرمز
می پوشانند و روی این پارچه را با پولک، زنگوله، سکه و نیز پارچه های رنگی و حتی آئینه
تزیین می کنند.
« تکم » شیطانکی است به شکل حیوان چهار
دست و از جنس تخته که بر سر چوب دایره ای شکل سوار می شود و این چوب روی یک صفحه چهارگوش
یا دایره که سوراخی در وسط دارد، قرار می گیرد و به آسانی در آن سوراخ بالا و پایین
میرود.
متناسب با حرکات تکم، تکمچی اشعاری را به
آواز می خواند. سر و صدای زنگوله و خوردن تکم بر صفحه چوبی نوعی ریتم و آهنگ برای آواز
تکمچی بوجود می آورد.
تکم گردان معمولا اشعاری متناسب با عید
و سازگار با زندگی روزمره مردم می خواند.
سیزون بو تازه بایراموز مبارک" (عید نو شما مبارک باشد)
"آیوز، ایلوز، هفتوز، گونوز مبارک"
(ماهتان، سالتان، هفته تان، روزتان مبارک)
"جناب جبرئیل نامه گتوردی" (جناب جبرائیل نامه آورد)
"گتور جگین پیمبره یتوردی" (محض آوردن به پیامبر رسانید)
"مبارک قوللارین گویه گوتوردی" (پیغمبر هم دستهایش را بر آسمان برداشت)