ضایعات کشت زیرپلاستیکی، معضلی که باید چاره اندیشی شود

تا چشم کار می کند نوارهای سفید روی خاک تیره را پوشانده اند. نایلون هایی که قرار است از گیاهان محافظت کنند خود به مرور بلای جان آن تبدیل می شوند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، کشت زیر نایلونی چند سالی است که در مناطق مختلف کشور، از جمله مناطق شمالی استان اردبیل رواج پیدا کرده است. این نوع کشت در کنار مزیت هایی که دارد، به مرور در حال تبدیل شدن به تهدیدی بزرگ برای زمین های کشاورزی و محیط زیست است.
زباله های پلاستیكی امروزه آرام و بی سر و صدا بخش گسترده ای از محیط زندگی شهری و روستایی را در چنبره خود گرفته اند و حتی دورترین مناطق جهان از جمله اعماق دریاها را آلوده کرده اند. زباله های برجامانده از کشت زیرنابلونی ها هم به قوز بابا قوز تبدیل شده اند.
کارشناسان می گویند چند صد سال طول می‌کشد تا یک کیسه نایلونی ساده که بر اثر سهل‌انگاری در طبیعت رها شده است، به صورت کامل تجزیه شود. با توجه به ضخامت و جنس کیسه‌ها، محققان زمان مورد نیاز برای تجزیه این مواد را بین ۵۰۰ تا هزار سال تخمین می‌زنند.
مسئولان حفاظت از محیط‌زیست می گویند لازم است کشت زیر نایلونی در تمام کشور به طور کامل حذف شود. مسئولان جهاد کشاورزی هم اذعان دارند مشکلات ناشی از این نوع کشت در بلند بسیار بیشتر از مزیت های مقعطی آن است.

بی ملاحضه‌گی برخی کشاورزان
مسئول اداره حفاظت محیط زیست بیله سوار می گوید برخی از كشاورزان كه اقدام به كشت جالیزی زیر نایلونی می كنند، بعد از برداشت محصول، به تعهدات خود در قبال جمع‌آوری پسماندهای پلاستیكی عمل نمی کنند.
برزگر ادامه می دهد: ضایعات نایلونی رها شده در طبیعت به دلیل ماندگاری طولانی مدت، موجب آلودگی شدید محیط زیست می شوند و اثرات منفی جبران ناپذیری بر حاصلخیزی خاك می‌گذارند.
مدیر جهاد کشاورزی بیله‌سوار هم با بیان اینکه کشت‌ زیرنایلونی در مناطق شمالی استان اردبیل بیشتر برای تولید محصولاتی مانند هندوانه، خیار و گوجه‌ فرنگی مرسوم است می گوید: کشت‌های زیرنایلونی مزیت‌هایی مانند حفظ رطوبت خاک، استفاده بهینه از آب و جلوگیری از رشد علف‌های هرز دارد. استفاده از این روش باعث می‌شود کشاورزان کشت‌های خود را پیش از ایجاد شرایط مساعد و زودتر از موعد آغاز کنند تا سود بیشتری حاصل شود.
ربعلی جهانی‌ با بیان اینکه جمع آوری نکردن نایلون های استفاده شده پس از برداشت محصول تبعات منفی بیشتری در مقایسه با مزیت های زودگذر کشت زیر نایلونی دارد می افزاید: طولانی بودن زمان تجزیه پلاستیک و آسیب‌ زیست ‌محیطی ناشی از آن، انجام کشت‌های زیرپلاستیکی را به تهدید تبدیل کرده است و علاوه بر این، شکل ظاهری مزارع و بافت محیط های اطراف شهرها و روستاها را ناخوشایند می‌کند.
مدیر جهاد کشاورزی بیله‌سوار تصریح می کند: با توجه به تبعات منفی این نوع کشت، ساماندهی آن با هدف جلوگیری از آسیب‌های زیست محیطی در دستور کار است. با این حال جهاد کشاورزی برای ممانعت استفاده از این روش کشت، اهرم قانونی کافی ندارد.
احمد اختریان یکی از زارعان منطقه اصلاندوز مغان می گوید: اکثر مالکان زمین های زراعی منطقه که محصولات خود را با روش زیرنابلونی کشت می کنند، در زمان برداشت محصول نایلون های برجای مانده را جمع آوری می کنند؛ اما بیشتر کشاورزانی که اجاره ‌کار و غیربومی هستند در این باره بی توجهی می کنند. 
وی ادامه می دهد: کشاورزان غیر بومی که زمین را اجاره می کنند، پس از برداشت نایلون ها و دیگر ضایعات را همان حالت رها کرده و می‌روند. به ویژه اگر محصول آن سال سود مورد انتظار را نداشته باشد.
این کشاورز می افزاد: نایلون های باقی مانده با وزش باد به زمین های دیگر هم پراکنده می شوند  و در صورت عدم قدت در جمع اوری آنها، در کار ماشین های عمیق کار کشاورزی هم اختلال ایجاد می‌کنند.

برخورد بعد از رهاسازی
مدیركل حفاظت محیط زیست استان اردبیل با اشاره به صدور اخطاریه زیست محیطی و معرفی تعدادی از کشاورزان رها کننده پسماندهاس نایلونی به مراجع قضایی در سالهای گذشته می گوید: بیشترین میزان رهاسازی پسماندهای نایلونی در مزارع شهرهای بیله سوار، جعفرآباد و پارس آباد در شمال استان گزارش شده است.
سعید شهند با تاکید بر اینکه این اداره كل جدیت لازم را در زمینه شناسایی با آلوده کنندگان محیط زیست  و معرفی آنها به مراجع قضایی دارد، از اجرای طرح الزام زارعان و کشاورزان به جمع‌آوری نایلون‌ها و ضایعات پلاستیکی از مزارع کشت جالیزی خبر می دهد.
وی با بیان اینکه تمامی کشاورزانی که اقدام به کشت زیرنایلونی می‌کنند شناسایی و از آنها تعهد اخذ می شود تا تا بعد از برداشت، ضایعات  را به شکل اصولی جمع آوری کنند می افزاید: این طرح از امسال با حضور ماموران یگان حفاظت محیط زیست در مزارع جالیزی و با همکاری فعالان محیط زیست اجرایی شده است و کشاورزانی که به تعهدات خود عمل نکنند به مراجع قضایی معرفی می شوند.
وی همچنین از ارائه آموزشی محیط زیستی به کشاورزان توسط محیط بانان خبر می دهد.
دادستان عمومی و انقلاب استان اردبیل می گوید در دو سال اخیر برای بالغ بر 100 پرونده قضایی در رابطه با آلودگی آب و خاك در استان حکم صادر شده است که بخشی از این پرونده ها مربوط به کشت زیر نایلونی بوده است و مابقی مربوط به سوزاندن کاه و کلش در مزارع بوده است.
سید عبدالله طباطبایی اظهار می کند: به تمامی کشاورزانی که در قبال جمع آوری ضایعات باقی مانده پس از برداشت محصول بی توجهی می کنند، اخطاریه صادر می شود كه در صورت عدم تمكین به اخطاریه صادره شده، پرونده آنها وارد مرحله رسیدگی و صدور حکم می شود.
وی با یادآوری اینکه اراضی زراعی ثروت و سرمایه ملی محسوب می شوند می گوید: خاک امانتی در دستان ماست و باید به بهترین شکل ممکن برای نسل های آینده حفظ شود.
طباطبایی با تاکید بر اینکه در صورت لزوم باید شیوه کشت زیرنایلونی ممنوع شود می افزاید: کشاورزان طبق الزامات قانونی باید از آتش زدن پسماندهای نایلونی و ضایعات کشاورزی خودداری کنند و ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع پس از برداشت باید به مراکز بازیافت تحویل داده شوند.
اگرچه دستگاه های ذی ربط برای کاهش آثار مخرب ضایعات کشت زیرنایلونی، اقدامات لازم را آغاز کرده اند و در این رابطه با کشاورزان اهمال کننده انجام می شود، اما به نظر می رسد تصویب و ابلاغ قانون ممنوعیت این نوع کشت باید به صورت جدی مورد بررسی قرار گیرد. دست کم در مناطقی که انجام این نوع کشت ضرورت چندانی ندارد، محدودیت های ویژه ای باید پیش بینی و اعمال شود.