ضرورت حل معضل گرانی مواد و تجهیزات آزمایشگاهی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی ایران؛ آقای دکتر حسن بیات با اشاره به برگزاری همایش ارتقاء کیفیت افزود: تعریف کیفیت این است که ویژگی‌های یک فرآورده یا خدمت چنان باشد که برای کاربرد مورد نظر مناسب باشد. تضمین کیفیت شامل همه کار‌هایی است که برای اطمینان از کیفیت یک فرآورده یا خدمت، و مناسب بودن آن برای مقصود مورد نظر، انجام می‌شود.
وی با عنوان این مطلب که محصول فعالیت آزمایشگاه‌های پزشکی، نتایج آزمایش است، ادامه داد: نتایج آزمایش در عرصه‌های گوناگون پزشکی مانند غربالگری و تشخیص بیماری‌ها، انتخاب و تنظیم دارو برای بیماران، و پیگیری روند درمان، نقش مهمی را به عهده دارند؛ بنابراین لازم است این نتایج از کیفیت کافی برخوردار باشند تا پزشکان بتوانند بر اساس آنها، در راستای بهبودی بیماران تصمیمات درستی بگیرند.
مسوول محور تضمین کیفیت و مدیریت ریسک در همایش ارتقا کیفیت سال ۹۹، افزود: تضمین کیفیت، همواره از موضوعات مهم آزمایشگاهیان است و تلاش‌های بسیاری در این راستا به کار می‌بندند مانند آموزش و بازآموزی کارکنان آزمایشگاه‌ها، انتخاب دستگاه‌ها و تجهیزات بروز و مواد مرغوب، نظارت بر فرآیند‌های مختلف شامل آماده‌سازی بیماران پیش از نمونه‌گیری، نمونه‌گیری، انتقال، پردازش و نگهداری نمونه‌ها در شرایط مناسب، انجام درست آزمایش‌ها، به کار بستن روش‌های پایش کیفیت آماری برای اطمینان از درستی نتایج و در نهایت نظارت بر گزارش درست نتایج است.
آقای دکتر بیات با عنوان این مطلب که در سال‌های اخیر مبحث «مدیریت مخاطره» در همه زمینه‌ها از جمله در تضمین کیفیت نتایج آزمایشگاهی مورد توجه قرار گرفته است، گفت: مخاطره یا خطر پذیری ناشی از یک رخداد زیان بار به دو عامل میزان احتمال بروز آن رخداد و میزان آسیب‌زایی آن رخداد بستگی دارد.
وی ادامه داد: رویکرد مدیریت مخاطره بر آن است که مخاطره ناشی از رخداد‌های آسیب‌زا را ترجیحا به صفر برساند و در صورتی که به صفر رسانیدن مخاطره ممکن نباشد آن را به حد قابل قبول (قابل تحمل) کاهش دهد.
آقای دکتر بیات گفت: اگر میزان آسیب‌زایی یک رخداد خیلی زیاد باشد، به طور مثال اشتباه منجر به نقص عضو دائم، باید احتمال آن را به صفر یا نزدیک صفر کاهش داد تا مخاطره به حد قابل قبول کاهش یابد؛ و برعکس، اگر میزان آسیب‌زایی یک رخداد خیلی کم باشد، به عنوان مثال اشتباه منجر به کبودی و درد خفیف و گذرا، احتمال بروز بالاتری قابل تحمل است بدون آن که مخاطره ناشی از آن اشتباه بیشتر از حد قابل قبول شود.
وی افزود: رویکرد نوین تضمین کیفیت نتایج آزمایشگاهی بر اساس مدیریت مخاطره، از یک سو با در نظر گرفتن روند تولید نتایج آزمایشگاهی، میزان احتمال تولید نتایج اشتباه و بزرگی اشتباه در نتایج را برآورد می‌کند، و از سوی دیگر با در نظر گرفتن اهمیت آزمایش‌های مختلف در تصمیم گیری‌های مختلف پزشکی و چگونگی استفاده از نتایج آزمایش‌ها توسط پزشکان، پرستاران، و دیگر تصمیم‌سازان بالینی، میزان آسیب‌زایی نتایج اشتباه را برآورد می‌کند، و از برآیند این‌ها مخاطره ناشی از تولید نتایج اشتباه را برآورد و با میزان قابل قبول مقایسه می‌کند.
آقای دکتر بیات ادامه داد: چنانچه مخاطره برآورد شده بیشتر از میزان قابل قبول باشد، باید راهکار‌هایی برای کاهش مخاطره اندیشید که شامل کاستن از احتمال تولید نتایج اشتباه مانند بازآموزی و افزایش مهارت کارکنان، تعمیر یا تعویض دستگاه‌ها، و به کار بستن معیار‌های سختگیرانه‌تر در پایش کیفیت آماری، و یا کاهش آسیب‌زایی نتایج اشتباه مانند اطلاع‌رسانی به پزشکان و پرستاران در باره میزان اعتمادپذیری نتایج و اشکالات احتمالی در درستی نتایج است.
عضو انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی ایران، تأکید کرد: اکنون آزمایشگاه‌های تشخیص طبی با معضل افزایش مهار گسیخته قیمت وسایل و مواد از یک سو و کمبود تجهیزات و مواد مرغوب از سوی دیگر دست به گریبان است که متأسفانه می‌تواند بر تلاش‌های آزمایشگاهیان در ارائه نتایج با کیفیت و کاهش مخاطره برای بیماران تأثیر منفی بگذارد.