حافظ، حافظه تاریخی ملت ماست

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر گروه علمی و فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما، حافظ، حافظه تاریخی ملت ماست.
چنان که دیوان او در همه خانه‌های ایرانی وجود دارد و شعر او قرن هاست که مونس و همدم ماست.
از لحظه تحویل سال تا وقت دلتنگی.
از آن زمان که «تنها و عزلت» گرفته، به شعرهایش تفالی زده ایم.
تا آن وقت که «سرخوشانه» دل به کلام شیرین او بسته ایم.
حافظ که خود حافظ قرآن کریم بود، در بسیاری از غزل هایش از کلام و حی مدد گرفته است.
او به گفته خودش قرآن کریم را به چهارده روایت از برداشت:
عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ
قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت
«خوش باشی» حافظ
حکایت از درک عمیق او از حیات دارد.
قدر زندگی را دانستن و کفران نعمت نکردن؛ و نگاه او به «مرگ»
از تداوم این جهان و فراغت حافظ از غم و دلتنگی می‌گوید:
بر سر تربت ما، چون گذری همت خواه
که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
عارفانه‌های حافظ
عاشقانه‌های او
شوخ طبعی اش
کنایه‌های سیاسی اش حتی
و بسیاری از تجربه‌های منحصر به فرد زندگی اش
از قرن هفتم هجری قمری ترجمه می‌شود و به دست ما می‌رسد.
شاید برای همین است که با شعر حافظ می‌توان فال گرفت
و با شعر شاعران دیگر نمی‌توان.
چون شعر حافظ جهان شمول است.
او که بر خلاف سعدی هرگز شهر شیراز را ترک نکرد؛ و به آب رکن آباد و خاک و سرزمینش وابسته بود.
با کلماتی شگفت
راهی دیار دیگران شد
و در جهان شعری آن‌ها نفوذ کرد.
گوته، (شاعر آلمانی) به عشق حافظ، زبان فارسی را یاد گرفت
و در دیوان «غربی – شرقی» اش
گفتگویی دو نفره با حافظ ترتیب داد.
گفتگویی که حالا یادبودش
در قالب دو صندلی روبروی هم در شهر وایمار آلمان
نصب شده است.
«سرآرتور کانن دویل» خالق رمان «شرلوک هولمز»
در فصلی از کتابش به فال حافظ اشاره می‌کند
و در صحنه‌ای پلیسی از شعر او مدد می‌گیرد.
«آندره ژید» کتاب معروف «مائده‌های زمینی» را
با الهام از شعر حافظ نوشته است؛ و چه خوب شاعری که
پیام اصلی اش دوری از نیرنگ و ریا بوده
و شعرش الهام گرفته از قرآن کریم
این چنین بر سر زبان‌ها باشد.
حافظ که بدون هیچ رایزنی فرهنگی خاصی
سالهاست از دریچه قلب انسان‌ها
به سرزمین‌های دور و نزدیک سفر کرده است.
انقلابی در غزل فارسی ایجاد کرده است که به گفته حافظ پژوهان هر بیت از غزل هایش جداگانه معنایی مستقل دارد و با وجود این پریشانی، بن مایه‌های خیالش مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی بوده است.
به نظر می‌رسد که حافظ در شصت و پنج سالگی از دنیا رفته باشد.
اما شعری که او پایه گذاشت
بر شعر شاعران بسیاری تأثیر گذار بود.
اثری که تا امروز هم ادامه دارد.
نزدیک‌ترین شاعری که تأثیری مستقیم از حافظ گرفته اقبال لاهوری است.
وی در شعری از سفر کلمات جادویی حافظ نوشت و به یاد حافظ چنین سرود:
" حافظ جادو بیان، شیرازی است‏
عرفی آتش زبان، شیرازی است
این سوی ملک خودی مرکب جهاند
آن کنار آب رکناباد ماند... "

نویسنده: 

میترا لبافی  خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما