صنایع کوچک موتور محرک تولید ناخالص داخلی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، شهریار کشاورز در گفتگوی ویژه خبری شبکه قزوین با اشاره به اهمیت صنایع کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی کشور و استان قزوین گفت: شاخص‌های تعاریف صنایع کوچک و متوسط بر اساس تعداد نیروی انسانی است؛ صنایع خرد شامل ۱ تا ۹ نفر، صنایع کوچک‌ ۹ تا ۴۹ نفر و صنایع متوسط ۵۰ تا ۱۵۰ نفر نیرو دارند. سازمان‌های مرتبط وظیفه تامین زیرساخت‌های شهرک‌های صنعتی و ارائه خدمات حمایتی به این صنایع را بر عهده دارند.

کشاورز تاکید کرد: این صنایع به عنوان موتور محرک تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده شناخته می‌شوند و سهم قابل توجهی در اقتصاد کشور دارند؛ صنایع کوچک و متوسط با توجه به نقش حیاتی‌شان در ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی، سهم قابل توجهی از اقتصاد را به خود اختصاص می‌دهند. در ایران، تقریباً ۹۲ درصد از صنایع را صنایع کوچک و متوسط تشکیل می‌دهند و در استان ما نیز این رقم به حدود ۹۰ درصد می‌رسد.

وی افزود: ما ۱۷ شهرک و ناحیه صنعتی در استان داریم که در مجموع ۲۲۶۰ قرارداد منعقد شده است. از این تعداد، ۱۱۱۴ واحد به بهره‌برداری رسیده و ۹۶۳ طرح صنعتی نیز در حال ساخت هستند. این طرح‌ها اگر به بهره‌برداری برسند، می‌توانند نقش بسزایی در اشتغال دارند. تخمین زده می‌شود که حدود ۵۵ درصد اشتغال کشور به صنایع کوچک و متوسط مربوط می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت این صنایع در اقتصاد ملی و منطقه‌ای است.

سرپرست جدید شرکت شهرک‌های صنعتی استان در ادامه به وضعیت تولید و چالش‌های موجود اشاره و بیان کرد: متأسفانه از ۱۱۱۴ واحد صنعتی فعال، ۱۱۴ واحد به دلیل مشکلات مختلف راکد هستند. مهم‌ترین چالش‌ها شامل محدودیت منابع مالی، نابرابری ارز، و مشکلات در صادرات و بازاریابی است که بر روند پیشرفت و توسعه صنایع کوچک تأثیر منفی گذاشته است.

کشاورز گفت: در حوزه زیرساخت‌ها، چالش‌هایی مانند کمبود برق و امکانات توسعه‌ای مطرح است. بسیاری از واحدهای صنعتی در زمان دریافت مجوز، طرح توسعه آینده را در نظر نمی‌گیرند و پس از شروع فعالیت، با مشکلاتی مانند نبود امکانات زیربنایی و کسری برق مواجه می‌شوند که این مشکلات نیازمند برنامه‌ریزی و توسعه زیرساخت‌ها است.

سرپرست جدید شرکت شهرک‌های صنعتی استان اعلام کرد: در بخش صادرات و ارزآوری، حدود ۲۰ درصد از صادرات استان و ۳۰ درصد از ارزش افزوده اقتصادی استان مربوط به صنایع کوچک و متوسط است. نمونه‌هایی از این شهرک‌ها، شهرک صنعتی خرمدشت و شهرک صنعتی کاسپین هستند که زیرساخت‌های مناسبی دارند و در حوزه تولید محصولات مختلف از جمله صنایع بهداشتی، شیشه، کاشی، سرامیک، مواد غذایی و قطعات خودرو فعالیت می‌کنند. در سال گذشته، این واحدها حدود ۹۵ میلیون واحد تولید داشته و بخشی از محصولاتشان صادر شده است.

کشاورز با تاکید بر اهمیت توسعه و بهبود زیرساخت‌ها و تشکر از زحمات استاندار گفت: هدف این برنامه‌ها، افزایش بهره‌وری، توسعه صادرات و ایجاد اشتغال پایدار در صنایع کوچک و متوسط است.

وی در ادامه گفت: یکی از محورهای اصلی ما ، احداث شهرک‌های صنفی است که در قالب پیشنهادی به استاندار ارائه شده و مورد تأیید قرار گرفته است. هدف از این اقدام، سامان‌دهی ۷۵ واحد پخش در استان است که در قالب انجمن توزیع پخش فعالیت می‌کنند و در نقاط مختلف استان مستقر هستند. این واحدها در حوزه‌های صنایع غذایی، لوازم خانگی و دیگر رسته‌ها فعالیت دارند و قرار است در یک مکان متمرکز در محور جاده قزوین-بویین زهرا جمع شوند تا خدمات بهتری ارائه دهند و از نظر لجستیکی و نیروی انسانی بهبود یابند. همچنین، برنامه‌ریزی برای توسعه شهرک صنفی پوشاک در شهرک صنعتی کاسپین ۲ با اختصاص ۲۵ هکتار زمین صورت گرفته است، که مذاکراتی با اتاق اصناف و اتحادیه پوشاک کشوری در حال انجام است تا صنف پوشاک در این شهرک ساماندهی شود.

سرپرست جدید شرکت شهرک‌های صنعتی استان همچنین در خصوص منطقه ویژه اقتصادی گفت: پس از تصویب و تعیین متولی‌گری شرکت شهرک‌های صنعتی، اراضی ایران خودرو در حیدریه و زمین‌های اطراف آن برای استقرار این منطقه در نظر گرفته شده است. این منطقه می‌تواند نقش مهمی در صادرات و توسعه اقتصادی استان ایفا کند، اما تداخل با حریم شهری و مسائل زیست‌محیطی، از جمله چالش‌های اصلی است که در حال پیگیری و حل آن‌ها هستیم. اقدامات اجرایی شامل جلسات متعدد و رایزنی‌های مداوم با سازمان محیط‌زیست و مسئولین استانی انجام شده است. همچنین، طرح‌های توسعه‌ای در حوزه شهری و زیست‌محیطی در حال پیگیری است و استاندار و معاون رئیس‌جمهور در این مسیر حمایت می‌کنند.

کشاورز گفت: در بخش بهره‌وری و نوسازی واحدهای صنعتی، تأکید بر استفاده از فناوری‌های روز و نوسازی ماشین‌آلات است. سازمان صنایع کوچک و متوسط نقش مهمی در انتقال فناوری و ارتقای بهره‌وری دارد و با کمک فن‌بازار منطقه‌ای، خدماتی برای ارتقاء بهره‌وری واحدهای صنعتی ارائه می‌شود. در زمینه استقرار واحدهای جدید، نقش سازمان صنعت، معدن و تجارت مشخص است، اما تصمیم‌گیری نهایی در مورد نوع صنایع و فناوری‌های مورد استفاده، بر عهده این سازمان است.

وی ادامه داد:  یکی از مشکلات عمده، کمبود زمین و بحران آب در استان است که نیازمند تصمیم‌گیری‌های دقیق در مورد نوع صنایع و فناوری‌های مورد استفاده است. در این راستا، تشویق واحدهای صنعتی به بهره‌گیری از انرژی خورشیدی و نصب پنل‌های خورشیدی در سوله‌ها، بخشی از راهکارهای پیشنهادی است تا ناترازی برق و مسائل زیست‌محیطی کاهش یابد.

سرپرست جدید شرکت شهرک‌های صنعتی استان گفت: یکی از محورهای اصلی، پروژه‌های مرتبط با تامین برق است که شامل ساخت شهرک‌های انرژی خورشیدی می‌شود. در این راستا، طرح شهرک انرژی خورشیدی در مرحله فاز اول است که در سطح ۱۴ هکتار شروع شده و ظرفیت کل آن ۴۰۰ مگاوات است. این طرح در مجموع حدود ۷۰۰ هکتار مساحت دارد، اما تاکنون تنها ۱۰۰ هکتار از آن واگذار شده است و مابقی در حال تملک است. در فاز عملیاتی، حدود ۲۵ قرارداد منعقد شده که در حال ساخت و ساز هستند و پیش‌بینی می‌شود این پروژه به حدود ۶۱ مگاوات برسد. 

کشاورز اذعان کرد: این پروژه در حال حاضر با مشکلاتی مانند تداخل اراضی و توسعه حریم شهری مواجه است، اما پیگیری‌هایی برای ارزیابی زیست‌محیطی و اصلاح حریم در حال انجام است. همچنین، در حال حاضر ۱۰۰ هکتار از اراضی برای این پروژه در اختیار است، هرچند هنوز کامل واگذار نشده است.

وی افزود: همچنین، در حوزه توسعه زیرساخت‌های انرژی، تلاش می‌شود تا شهرک‌های صنعتی از قطعی برق معاف شوند، به‌طوری که شهرک‌هایی که بتوانند ۳۵ درصد از نیاز برق خود را تامین کنند، از قطعی برق معاف می‌شوند. این امر با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به‌ویژه انرژی خورشیدی، در حال پیگیری است.

سرپرست جدید شرکت شهرک‌های صنعتی استان در ادامه به مشکلات واحدهای صنعتی کوچک و متوسط پرداخت و گفت: چالش‌های عمده شامل کمبود آموزش‌های لازم، ضعف در مدیریت و نداشتن توان رقابتی در بازار است. بسیاری از این واحدها خانوادگی اداره می‌شوند و مدیران در زمینه‌های مالی، فنی و تولیدی آموزش کافی ندیده‌اند، که این موضوع نیازمند برنامه‌های آموزشی و توانمندسازی است.

کشاورز اضافه کرد:  یکی دیگر از مشکلات مهم، توسعه بازار است که به دلیل ضعف مالی و نبود بنیه اقتصادی قوی، این واحدها در رقابت‌های داخلی و خارجی مشکل دارند. در این زمینه، وظیفه حاکمیت، هدایت و راهبری این صنایع است، نه صرفاً کمک مالی. برنامه‌هایی مانند حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، برگزاری هیئت‌های تجاری و تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی برای تقویت صادرات و توسعه بازارهای خارجی در حال اجرا است. همچنین، نقش شرکت‌های مدیریت صنعتی (MC) در این فرآیند پررنگ است، که با هدف بهبود بهره‌وری و توسعه بازار فعالیت می‌کنند.